Jakość zakupionych cieląt jest głównym czynnikiem warunkującym wynik ekonomiczny gospodarstwa ukierunkowanego na opas. Słabsze cielęta mają gorsze przyrosty dobowe, wykazują mniejszą efektywność żywienia, a także są bardziej podatne na zachorowania, a w konsekwencji na upadki.

Dlatego tak ważne jest zaopatrywanie się w zwierzęta z pewnych źródeł, o prawidłowej w stosunku do wieku masie ciała. Najwyższy współczynnik śmiertelności występuje w pierwszych trzech tygodniach przebywania cielęcia na nowym gospodarstwie.

Zwierzęta zakupione bezpośrednio z farm mlecznych mają mniejsze problemy zdrowotne niż te kupowane z różnych źródeł ( targi, pośrednicy itp.) Osobniki te potencjalnie są mniej narażone na działanie chorobotwórczych patogenów, nie miały kontaktu z zwierzętami z innych farm, są przewożone od razu do gospodarstwa ograniczając stres podczas transportu oraz często są lepiej karmione. Idealnym gospodarstwem do zakupu owych cieląt, są fermy stosujące programy bioasekuracyjne przeciwko IBR i BVD, oraz szczepienia krów przeciwko biegunkom cieląt ( rota- i koronawirusy).

Kupując zwierzęta warto pozyskać jak najwięcej szczegółowych informacji o nich, jak tylko jest to możliwe. Szczególnie zwróćmy uwagę na historie szczepień stada, jakie buhaje były wykorzystywane do unasieniania, jakie schorzenia występowały i/lub czy nadal są obecne na gospodarstwie ( kokcydioza, kryptosporydioza, paratuberkuloza itpd.) Dobrą praktyką jest zakup kilku cieląt w podobnym wieku od jednego hodowcy.

Na co należy zwrócić uwagę w wyglądzie cieląt, aby być pewnym dobrego zakupu?

Naistotniejsze są pewne symptony świadczące o zdrowiu zwierząt, pożądanych cechach pokroju, oraz wielkości adekwatnej do wieku cielęcia.

Prawidłowa ocena obejmuje 6 różnych kryteriów. Im więcej punktów tym większe ryzyko zakupu takiego osobnika.

–Ocena temperatury rektalnej cielęcia ( mierzona w odbycie). Norma to 37,7-38,3°C. Wyższa oznacza problemy zdrowotne.

0 – 37,7-38,3°C

1 – 38,4-38,8°C

2 – 38,9-39,3°C

3. – >39,4°C

–Brak kaszlu. Nawet pojedyncze chrząknięcia mogą zwiastować początek problemów z układem oddechowym

0 – brak

1 – pojedyncze chrząknięcia

2 – powtarzające się chrząknięcia

3 – powtarzający się spontaniczny, uporczywy kaszel.

–Stan śluzawicy. Zwierzęta zdrowe mają wilgotną i zimną śluzawicą. Gęsta wydzielina oznacza problemy zdrowotne.

0 – normalnie zwilżone śluzawice

1 – śladowe ilości gęstej wydzieliny z jednego otworu nosowego

2 – wyciek gęstego śluzu z obu nozdrzy

3 – obfity ropno-śluzowaty wyciek z obu otworów nosowych.

– Wyciek z oczu. Oznaką zdrowia u cieląt jest brak wycieków ropnych.

0 – oczy normalne, bez zmian

1 – niewielka ilość wycieku

2 – średnia ilość wydzieliny z oczu

3 – duży wyciek z oczu.

– Uszy. Zdrowe cielęta są energiczne i interesują się otoczeniem. Gwałtowne poruszanie głową i uszami może świadczyć o problemach zdrowotnych, może występować także opuszczenie jednego lub obu uszu.

0 – normalne położenie uszu

1 – gwałtowne ruchy głową lub uszami

2 – lekkie, jednostronne opuszczenie ucha

3 – opuszczenie głowy lub/i obu uszów jednocześnie.

– Odchody. Głowną przyczyną upadków są biegunki. Ocena odchodów pozwala wykluczyć schorzenia układu pokarmowego cielęcia.

0 – normalne odchody

1 – odchody uformowane, lecz rozluźnione

2 – odchody rzadkie, ale pozostające na ściółce

3 – odchody rozwodnione, przesiąkające przez ściółkę.

Wśród gospodarzy panuje praktyka oceny wszystkich punktów poza temperaturą, która jest najbardziej pracochłonna. Gdy reszta parametrów wynosi co najmniej 4 wtedy należy dokonać pomiaru temperatury, ponieważ istnieje wysoki ryzyko złego stanu zdrowia osobnika.

Transport cieląt

Starsze osobniki powyżej 21 dnia życia łatwiej znoszą stres dlatego nie zaleca się kupna cieląt bardzo młodych poniżej 7 dnia, a w przypadku dłuższej trasy( powyżej 100 km) poniżej 10 dnia życia, w przypadku transportu powyżej 8 h cielę powinno mieć ukończone 2 tygodnie, chyba że jest transportowane z krowami. Transport jest jednym z czynników stresogennych. Objawia się wzrostem hormonu stresu ( kortyzolu) we krwi cielęcia. Właściwe warunki transportu gwarantują unormowanie poziomu kortyzolu w ciągu 12h po podróży. Zaniedbania warunków transportowych zwierząt mogą doprowadzić do długiego okresu podwyższonego kortyzolu w krwi malucha co niesie ryzyko syndromu oddechowego (BRD) u cieląt i zwiększonego poziomu upadków. Podczas podróży cielęta muszą mieć zapewnioną taką przestrzeń aby mogły się położyć. Dla zwierząt do 50 kg wymagane jest 0,3-0,4 m2/szt; a 110 kg- 0,6-0,7 m2/szt. Środek transportu powinien być sprawny technicznie, przyczepy muszą być zdezynfekowane, czyste i suche, wyposażone w posadzkę i antypoślizgową rampę. Kąt nachylenia rampy dla cieląt nie powinien przekraczać 20°. Po przyjeździe cielęta należy jak najszybciej rozładować w przygotowane miejsce o odpowiedniej przestrzeni i wentylacji.

Podczas transportu cielęta bardzo często tracą na wadze, a brak pożywienia i pójła może doprowadzić do odwodnienia, utraty elektrolitów, spadku poziomu glukozy we krwi. Dobrą praktyką a zarazem profilaktyką jest podanie cielętom po 2-3 litry elektrolitów firmy BOSMED do 3 h po przyjeździe do gospodarstwa. Dzięki temu uzupełnimy cielętom płyny, a także przyczyni się do większego zainteresowania zwierząt paszą.

Odpowiedni wybór oraz obrót zwierzętami gwarantuje satysfakcjonujące wyniki produkcyjne i ekonomiczne w trakcie odpasu.

Paulina Trochimiuk
Specjalista ds. żywienia bydła